Tradycja spożywania gęsiny w Polsce
Pierwsze wzmianki o gęsinie w Polsce sięgają XVI wieku. Od XVII do XIX wieku mięso z gęsi regularnie gościło na polskich stołach począwszy od jesieni, aż do wczesnej wiosny. Wszyscy zajadali się gęsi pieczoną, nadziewaną jabłkami, rodzynkami i kasztanami. Gwałtowny spadek spożycia tego mięsa nastąpił w XX w. Na szczęście z nastaniem XXI wieku, spożycie to stale wzrasta. Choć Polacy zjadają obecnie niewiele ponad 200 g tego mięsa na osobę rocznie, to i tak jest to olbrzymi postęp w stosunku do 17 g, kilkanaście lat temu. Tak niewielkie spożycie mięsa z gęsi może też dziwić zważywszy na fakt, że Polska jest obecnie największym producentem tego mięsa w Europie. Nasze ptaki chętnie spożywają Niemcy, Austriacy, Szwedzi oraz Francuzi.
Często w mowie potocznej stosowane jest określenie: „głupi jak gęś”. Nie ma to jednak odzwierciedlenia w zachowaniu ptaków. Zgodnie z powyższym, w kulturze historycznej gęsi nie odgrywały roli podrzędnej.Ptaki te współtowarzyszyły bogowi wojny (Marsowi) w podbojach. Co więcej, ostrzegawczym gęganiem uratowały Rzym przed atakiem wroga. Z kolei w historii germańskiej podkreślane jest znaczenie gęsi jako zwierząt ofiarnych. Ponadto wierzono, że jeśli ludzie będą regularnie spożywać gęsinę, to będą mieli swój wkład w siłę ducha wegetacji.
Święto polskiej gęsi na Św. Marcina
Z racji tego, że warto przywrócić polskiej kuchni powszechny zwyczaj przyrządzania potraw z gęsi, w 2017 roku ustanowiono nowe święto. Ogłoszono 11 listopada dniem polskiej gęsi i wypromowano nowe hasło „Polska Gęsina na Świętego Marcina”. Z datą tą związana jest też pewna legenda. Św. Marcin był pobożnym rycerzem z Kapadocji. Przeszedł w stan duchowny i został wybrany biskupem Tours. Nie chciał jednak przybrać tak zaszczytnego tytułu. Schował się więc przed posłańcami papieża w komórce z gęsiami. Ptaki jednak zdradziły jego obecność i posłańcy przekazali mu nominację. Od tej pory gąska pojawia się często na wizerunkach świętego Marcina i stanowi odświętne danie w dniu 11 listopada.
Wartości odżywcze mięsa z gęsi
Mięso z gęsi jest najbardziej szlachetne spośród drobiu. Gęsina jest źródłem pełnowartościowego białka. Zawiera tylko 3-6% tłuszczu. Jest źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych, w tym omega 3 i omega 6. Mięso z tych ptaków bogate jest również w składniki mineralne: żelazo, fosfor, magnez i cynk oraz witaminy: A, B i E.
Charakter leczniczy gęsiny
Gęsi smalec jest łatwo strawny. W medycynie ludowej uważany był za najsmaczniejszy afrodyzjak, poprawiający popęd seksualny. Wykorzystywano go również jako lekarstwo na zapalenie górnych dróg oddechowych. Ze smalcu sporządzano maść, która działała rozgrzewająco. Nacierano nią klatkę piersiową. Maść łagodziła również stany zapalne stawów. Obecnie uważa się, że mięso pochodzące od gęsi może łagodzić zaburzenia nastroju i pozytywnie wpływać na samopoczucie. Docenia się również wpływ lekkostrawnego tłuszczu z gęsi na poprawę wydolności sportowców.
Nowoczesne podejście do serwowania mięsa z gęsi
Swoboda podróżowania, a co za tym idzie, możliwość poznawania nowych smaków i łatwy dostęp do nowych przypraw sprawiają, że kucharze na całym świecie prześcigają się w nowych pomysłach na podawanie gęsiny. Tak też jest w Polsce. Od kilkunastu już lat organizowany jest konkurs na Króla Gęsiny. Szefowie Kuchni prezentują swoje trzy autorskie przepisy na danie z gęsi. Przepisy laureatów prezentowane są następnie w specjalnej książce z przepisami na gęsinę, pt. „Gęsina na Świętego Marcina”. Królową Gęsiny, która zajęła 3 miejsce w ubiegłorocznym wydaniu konkursu, została nasza Pani Marzena Domagała- szefowa gastronimii z Restauracji Gęś i Wino z Hotelu Prezydent w Spale. Pani Marzena rozsmakowała jury marynowaną piersią z gęsi w miodzie pitnym z dodatkiem musu z jabłka i wiśni oraz pieczonego jabłka faszerowanego kaszottem borowikowym.
„W tym roku również starałam się przygotować coś wyjątkowego z gęsiny. – mówi Pani Marzena, i dodaje – W dniach 08 XI -01 XII 2019 zapraszam serdecznie Państwa do Restauracji "Gęś i Wino" do degustacji mojego najnowszego menu.”
Życzymy Smacznego
Zespół Gęś i Wino i Hotelu Prezydent w Spale